|
Русские беженцы (ненатурализованные, в тыс. чел.)
|
Uchodźcy
z Rosji (nienaturalizowani, w tys. os.)1 |
|
...
|
Raeff
|
|
| ...
|
1.1.1922
|
1.1.1930
|
1936-1937
|
|
| ...
|
...
|
...
|
...
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Austria |
3-4
|
2,958
|
1,5
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Belgium |
3,823
|
ca
7 |
8
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Bulgaria |
30-32
|
21,83
|
15,7
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Cyprus |
0,6-0,7
|
0,04
|
0,011
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Czechoslovakia
|
5-6
|
15,184
|
9
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| F.S. Danzig
|
ca
1 |
0,6
|
0,747
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Danmark |
ca
0,8 |
0,3
|
0,6
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Egypt |
1-1,5
|
ca
0,5 |
ca
0,35 |
...
|
...
|
...
|
...
|
| Estonia |
14-16
|
11,2
|
5,283
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Finland |
19-20
|
10
|
7,932
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| France |
67-75
|
150-200
|
100-120
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Germany |
230-250
|
90
|
45
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Gr. Britain (UK)
|
8-10
|
4
|
ca
2 |
...
|
...
|
...
|
...
|
| Greece |
3-3,2
|
ca
2 |
2,205
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Hungary |
3-4
|
5,045
|
4
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Italy |
8-10
|
2,5
|
ca
1,3 |
...
|
...
|
...
|
...
|
| Latvia |
16-17
|
15,646
|
12,8
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Lithuania |
ca
4 |
5-8
|
5
|
Macartney
|
PL
sources |
Olszewski
|
Platonov
|
| Poland
|
150-200
|
80-90
|
80-100
|
120
|
600-800
|
140
|
5400
|
| Romania |
35-40
|
12-15
|
11
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Sweden & Norway
|
1-1,5
|
1
|
2,5
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Switzerland
|
2-3
|
2,266
|
ca
1 |
...
|
...
|
...
|
...
|
| Turkye |
30-35
|
1,4
|
1,211
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| Yugoslavia
|
33,5
|
29,5
|
27-28
|
...
|
...
|
...
|
...
|
|
| TOTAL |
688-772
|
470-536
|
345-386
|
...
|
...
|
...
|
...
|
| INTERMEDIARY
|
718
|
503
|
355
|
...
|
...
|
...
|
...
|
|
|
В настоящее время принято считать, что общее число русских беженцев (под этим понятием следует понимать "россиян" - граждан Российской Империи, а не "русских"), которые покинули Россию в 1919-1922 гг. доходит до 1,5-2,0 миллионов. Естественно, мы не можем определить их точное число. Следует учесть, что мы не в состоянии определить число тех эмигрантов, которые в 1920-1945 покинули Европу и переселились в
государства обеих Америк.
Obecnie przyjmuje się, iż łączna liczba uchodźców
rosyjskich (pod tym pojęciem bezpieczniej jest rozumieć Россиян, a nie
Русских, a więc obywateli Imperium Rosyjskiego, bez jasno określonej
przynależności etnicznej), którzy opuścili Rosję w latach 1919-1922 (i
następnych), może wynosić od 1,5 do 2 mln osób. Pełnej jasności co do
rzeczywistej liczby uchodźców niestety nie ma. Trudno również określić
rzeczywistą liczbę tych, którzy na przestrzeni lat 1920-1945 opuścili
Europę, udając się do państw obu Ameryk.
2
Около 10% беженцев вернулось в СССР - декрет ВЦИК от 3.11.1921 г. и последовавшие за ним акты амнистии.
Szacuje się, iż około 10% uchodźców powróciło do ZSRR na mocy postanowień
dekretu WCIK (ВЦИК) z dn. 3.11.1921 oraz następujących po nim aktów o
amnestii.
3
По Ковалевскому, общее число русских беженцев (затем эмигрантов) составляло от 1 до 3 миллионов. Ковалевский говорит однако, что европейская часть русской эмиграции составляла лишь чуть больше 1 миллиона людей. Общее число всех россиян, живущих вне России, Ковалевский оценивает на 9 миллионов (вместе с русским меньшинством, живущим до революции в Литве, Эстонии, Польше, Финляндии и Румынии). Ниже приведено составление Ковалевского.
Według Kowalewskiego
4
łączna liczba emigrantów rosyjskich wahała się od 1 do 3 mln osób; zastrzega on jednak, iż europejska część diaspory rosyjskiej liczyła około lub trochę ponad 1 mln ludzi. Całkowitą liczbę Rosjan (obywateli
Imp. Ros.), żyjących poza granicami ZSRR ocenia on na 9 mln osób (bierze tu pod uwagę pierwotną mniejszość narodową w Estonii, Łotwie, Litwie, Polsce, Finlandii i Rumunii). Dane Kowalewskiego przedstawia poniższe zestawienie:
|
|
France |
150
|
Yugoslavia |
30
|
|
Belgium |
7
|
Czechoslovakia |
25
|
|
Germany |
100
|
Poland |
50
|
|
Gr. Britain (UK)
& territories |
4
|
Estonia |
16
|
|
Bulgaria |
20
|
Finland |
14
|
|
...
|
...
|
Latvia |
9
|
|
В случае Чехословакии, Ковалевский дает естественно максимальное число эмигрантов. В случае Польши, цифры значительно уменьшены.
W
przypadku Czechosłowacji Kowalewski podaje oczywiście
liczbę maksymalną. W przypadku Polski liczba ta jest wyraźnie
zaniżona.
[1]Источники |
Niniejsze dane pochodzą z następujących źródeł:
(Raeff) = Raeff, M.: Russia
Abroad. A cultural history of the Russian Emigration 1919-1939. New York: Oxford
University Press 1990, s. 203. Данные Раева опираются на трех видах источников: для 1922 г. это данные самого автора; для 1930 - данне русских эмигрантских орг.; для 1936-1937 - данне нансеновской орг. Раев имеет ввиду бывших граждан России, не имеющих другого гражданства. |
Dane przytoczone przez Raeffa pochodzą z trzech
źródeł: dla roku 1922 są to dane orientacyjne samego autora; dla roku 1930
- dane rosyjskich organizacji emigracyjnych; dla lat 1936-1937 - organizacji
nansenowskiej. Raeff podaje tu wyłącznie obywateli Imperium Rosyjskiego, którzy
nie posiadali żadnego innego obywatelstwa.
(Macartney) = Macartney, C.A.:
Refugees. The work of the league. London 1939, s.17. (Źródła Pl)
= bliżej
niesprecyzowane źródła polskie, przytaczane przez Macartney'a: Polish sources
estimated that between 600.000 and 900.000 entered Poland, langely during the
famine period. It seems however, that not more than about 120.000 took up their
homes in Poland (Macartney, Op. cit., s. 17). Скорее всего речь идет о всех русских (российских) беженцах, которых путь вел через территорию Польши. |
Najwyraźniej chodzi tu o łączną
liczbę uchodźców rosyjskich, których droga ucieczki wiodła przez terytorium
Polski.
(Olszewicz) = Olszewicz, B.: Obraz Polski dzisiejszej. Warszawa, Wyd.
M.Arcta 1938, s.95-96. Эти данные кажутся быть впоне достоверными для первой половины 30 гг. Ольшевич опирается на статистических данных переписи населения Польши, которая имела место в 1931 г. (первая перепись состоялась в 1921 г.). |
Dane te wydają się być najbardziej prawdopodobne dla
pierwszej połowy lat trzydziestych; Olszewicz opiera się na danych
statystycznych spisu ludności, przeprowadzonego w roku 1931 (pierwszy spis
ludności miał miejsce dziesięć lat wcześniej).
(Platonov) = Платонов, O.: История
Русского народа в XX веке (в двух томах). Мocквa: Терновый Венец России 1992. Платонов приводит здесь общее число русских, украинцев, белоруссов и этнически неопределенных жителей западных регионов бывшей Российской Империи, которые в последствии первой мировой войны, киевской кампании Пилсудского и польско-большевистской войны оказались в пределах независимой Польши. Среди них, естественно, нашлись и русские эмигранты. |
Płatonow podaje tu łączną liczbę Rosjan, Ukraińców, Białorusów oraz mieszkańców
o nieokreślonej przynależności etnicznej zachodnich regionów byłego Imperium
Rosyjskiego, którzy w wyniku I wojny światowej, kampanii kijowskiej Piłsudskiego
oraz wojny polsko-bolszewickiej znaleźli się w granicach II Rzeczpospolitej. W
liczbie tej zawarci zostali również rzeczywiści uchodźcy i emigranci rosyjscy.
Inne liczby podaje Kowalewski oraz cytujący go Putna.
[2]Особенную трудность в определении подлинного числа вызывает факт существования еще до революции относительно большой группы "политических" и "экономических" эмигрантов в США. Согласно американской переписи населения с 1910 г. русское происхождение показало 1,7 миллиона человек. |
Dla przykładu, jedną z trudności w szacunkach jest fakt istnienia jeszcze
przed rewolucją i wojną domową w Rosji licznej grupy emigrantów rosyjskich
(politycznych i tzw. zarobkowych) w USA. Zgodnie z amerykańskim spisem ludności
z 1910 roku, rosyjskie pochodzenie (Imp. Ros.) zgłosiło 1.700.000 osób (Тарле,
Г.: История российского зарубежья: термины, принципы периодизации [in:]
Культурное наследие российской эмиграции. ред. Е.П.Челышев, Д.М.Шаховской кн.1,
Москва: Наследие 1994, s. 16. Patrz też tego samego autora: История российского
зарубежья: Некоторые понятия и основные этапы [in:] Проблемы изучения истории
российского зарубежья. Сборник статей, Москва: РАН 1993, s. 14 i następne).
[3] Большая
Советская Энциклопедия - указывает, что в 1921-1931 гг. в Россию вернулось 181.432 человека. Эти данные, естественно, не могут считаться вполне достоверными. |
БСЭ podaje, iż w okresie 1921-1931 do ZSRR
powróciły 181.432 osoby. (БСЭ, 1-е изд., Москва 1934, t. 64, s. 162-163). Dane
te nie są z oczywistych względów wiążące.
[4] Ковалевский П.: Зарубежная Россия. Париж, 1971. Patrz również: Putna, M.:
Rusko mimo Rusko. Dĕjiny a kultura ruské emigrace, d. I-II, Brno: Petrov 1993,
I, s. 18. |
|
|
